Eerste hulp bij piekeren

We hebben elke dag van alles te doen. Hierbij verdiepen we ons in thema’s, voeren we handelingen uit en vestigen we onze aandacht extern in de buitenwereld. En toch is de plek waar we het meest vertoeven onze eigen binnenwereld. Meer bepaald onze gedachten.
Als het onder die hersenpan een mooie plek is ervaar je meer positieve emoties en voel je je licht. Maar soms is het er grijs en donker, waardoor alles zwaarder voelt. Je leeft dan alsof je gedachten je realiteit zijn, maar hoe kun je meer afstand nemen van die illusionaire wereld?

Het eerste wat ik je wil meegeven is dit - gedachten zijn slechts gedachten.
I know, het lijkt nogal stom om hierover een blogpost te schrijven, maar het is écht zo simpel als hierboven staat. Het probleem is dat we er ons veel te weinig bewust van zijn. Gedachten zijn vluchtig en random. Ze schieten door je hoofd en zijn meteen weer weg. Het wordt pas piekeren als we er andere gedachten aan vastknopen. Zo gaan we er zomaar vanuit dat bepaalde gedachten die zich aandienen belangrijk en waar zijn. Het is een premisse van waaruit we vertrekken en er allerlei anderen gedachten aan vasthaken.

Ik vergelijk het in een gesprek met cliënten vaak met een treinstation. Beeld je in dat je op het perron staat en er komt een trein aan. Zonder nadenken stap je de trein op en een paar minuten of uren later beland je op een nieuwe bestemming. Ook daar ga je even zitten op een perron tot er weer een nieuwe trein aankomt, waar je ook mee opstapt. Je hebt geen idee waar de treinen je naartoe brengen, maar het enige wat je kan concluderen is dat je telkens op een bestemming uitkomt waarvan je niet wist dat die trein je daar zou brengen.


Met gedachten is het net zo - als je er geen controle over neemt stap je de ene na de andere gedachtentrein op en beland je in een andere wereld. Je bent je dan niet bewust van de gedachtengang die zich ontrafelt, omdat je ervan uitgaat dat je waarde en aandacht dient te besteden aan alles wat er zich in je hoofd aandient.
Maar is dat wel zo? Is het echt belangrijk om een nieuwe gedachte te genereren op basis van die eerste, willekeurige gedachte? Is dat waar je je tijd aan wil spenderen? Zal het je iets brengen?
Vaak zul je opmerken dat het helemaal niet zo belangrijk is om over iets dieper na te denken, want het gaat over iets waar je nog te weinig info over hebt. Of iets wat zich in je fantasie afspeelt en helemaal niet zeker is dat het te gebeuren staat.

In plaats van elke trein in en uit te stappen zou je ervoor kunnen kiezen om spreekwoordelijk op het perron te blijven zitten en de treinen vanop een afstand te observeren. Heel concreet kun je deze spier gaan trainen aan de hand van meditatie. Ga ergens rustig zitten, sluit je ogen en focus op je ademhaling. Passeert er een gedachte? Visualiseer de gedachte als een trein die voor je neus aan het perron stopt - observeer de gedachte door in je hoofd te benoemen waar je precies aan denkt (“ik denk nu aan het feit dat mijn neus jeukt”). En visualiseer dat je trein het station weer verlaat. Keer terug naar je ademhaling. Doe dit zolang je wenst.

Recent kreeg ik van mijn psychologe een mooie metafoor cadeau in één van onze sessies. Ze vertelde me dat gedachten kunnen voelen als zo’n ketting met een loden bol aan je enkel. Gedachten kun je zelf (onbewust) zwaar maken door je gevoel er te laten vanaf hangen. En ook al klinkt dit misschien normaal, je kunt ervoor kiezen om dat niet te doen. In plaats van het helse gewicht van die ketting aan je voet de hele dag van her naar der mee te sleuren, kun je je gedachten ook tot een ballon maken. Die is veel lichter en kun je makkelijk om je pols hangen. De ballon hangt dan wel nog in je buurt, maar pfew, wat een verschil in gewicht :-).

Misschien denk je nu: “wat moet ik daar nu mee, van een ketting naar een ballon?”. Dat kan. Voor mij was het alleszins een reminder dat ik een keuze heb. Ik beslis zélf hoe moeilijk ik het mezelf maak in m’n hoofd. Gedachten mogen er zijn, ze zijn onvermijdelijk. Maar ik beslis hoeveel gewicht ik eraan hang - laat ik het mijn hele humeur en dagactiviteit bepalen? Of kies ik ervoor de gedachte te observeren en ze te laten zijn voor wat ze is - een gedachte?