Heb ik een burn-out?

Misschien ervaar jij, zoals velen, wel eens momenten van stress. Deze kunnen van korte duur zijn, maar soms overkomt het ons wel eens dat we te lang onder stress staan en allerlei klachten ervaren. Dan kan het zo overheersend worden dat de volgende gedachte wel eens opduikt: “Help! Heb ik een burn-out?”.

Laten we even het onderscheid maken tussen de twee, want ze zijn wel degelijk verschillend.


Stress ontstaat wanneer we worden geconfronteerd met te veel en/of te intense prikkels voor een korte of langere duur.

Als dit van korte duur is spreken we van een stressreactie. We worden hierbij geconfronteerd met iets wat ons stress bezorgd, zoals een belangrijke meeting op het werk, en ons lichaam schiet in actie. Ons autonoom zenuwstelsel zal er dan voor zorgen dat ons lichaam in gereedheid wordt gebracht om om te kunnen gaan met deze prikkel. Zo zal ons hart sneller slaan, wordt onze ademhaling oppervlakkiger en zullen we ons erg energiek en alert voelen. Deze stressreactie wordt namelijk geleidelijk aan opgebouwd, bereikt een piek en zal dan weer dalen. Op de piek zullen stresshormonen worden aangemaakt om ons klaar te stomen, in rust worden herstelhormonen aangemaakt om hiervan te bekomen.

Dit overkomt iedereen en is perfect normaal. Ons lichaam kan tegen een stootje. Om goed voor jezelf te zorgen is het wel van belang om extra rust in te lassen na een moeilijke dag of week. Je lichaam kan de extra tijd goed gebruiken om ten volle te bekomen van datgene wat veel van je energie vroeg.

Gaat het om stress over een langere periode, dan hebben we het over chronische stress. Begrijp me niet verkeerd: het is niet zo dat je op die piek blijft, maar stressreacties volgen elkaar te snel op. Op die manier daalt je stressniveau niet voldoende, en dus ook je aanmaak van stresshormonen niet, waardoor je lichaam voor langere tijd op volle toeren blijft draaien. Daarbij komt dat je niet of onvoldoende tot aan de productie van herstelhormonen geraakt en je lichaam dus onvoldoende kan herstellen om op een goede manier om te gaan met de volgende stresspiek.

Wanneer dit het geval is kunnen lichamelijke en psychologische symptomen de kop op steken. De vastgezette stress kan duidelijk voelbaar worden onder de vorm van hoofdpijn, spierspanningen (voornamelijk in de nek en schouders), een opgejaagd gevoel, slaapproblemen, emotionele prikkelbaarheid, piekeren en veranderingen in eetgewoontes.

We spreken hierbij nog niet van een burn-out. Wel is chronische stress een belangrijk signaal om in te grijpen. Wanneer dit niet gebeurt is de kans op een burn-out groot.

We spreken namelijk pas van een burn-out wanneer de stress zolang blijft aanslepen dat symptomen optreden in 5 gebieden:

- Uitputting: hierbij gaat het om fysieke en geestelijke uitputting tijdens en/of na het werk of andere activiteiten.
- Mentale distantie: dit betekent dat je een bepaalde onverschilligheid ervaart tegenover je werk of andere gebieden in je leven waar je voorheen wel interesse in had.
- Cognitieve ontregeling: hieronder verstaan we geheugen -en concentratieproblemen. Dit gaat zowel over werkgerelateerde taken als over zaken daarbuiten.
- Emotionele ontregeling: hierbij gaat het om emotionele prikkelbaarheid waardoor je zaken voelt of doet die je niet herkent bij jezelf.
- Secundaire klachten: deze omvatten alle psychische en fysieke spanningsklachten.


Samengevat kunnen we dus stellen dat je in een burn-out belandt wanneer een stressreactie chronische stress wordt doordat stresspieken elkaar te snel opvolgen. Sleept de stress te lang aan, dan is de kans op een burn-out groter.
Een mooie metafoor om dit te duiden is dat van het vasthouden van een glas water. Mocht ik je vragen een glas water met gestrekte arm voor je te houden gedurende 2 minuten, zou dit geen probleem mogen zijn. Vraag ik je dit 10 minuten te doen, dan zal dat glas water zwaar beginnen aanvoelen. Houd je het glas 3 uur vast, dan is de kans groot dat je fysieke schade zult hebben ontwikkeld. En zo is dat met stress ook: het is een perfect gezonde reactie van ons lichaam om ons in leven te houden, maar het mag niet te lang duren.


Download de gratis checklist om jouw symptomen van burn out in kaart te brengen als je je herkent in bovengenoemde omschrijving. Deze checklist gaat na welke symptomen bij jou van toepassingen zijn wat betreft de 5 peilers van burn-out, maar stelt geen diagnose. Aarzel niet om me te contacteren indien je een verkennend gesprek wenst in te plannen.